Կարդա՛ տեքստը և կատարի՛ր առաջադրանքները:
Առյուծը գազանների արքան է: Այդ «տիտղոսին» ոչ ոք չի կասկածում, և ոչ մեկը չի վիճարկում: Իսկ ինչո՞ւ հատկապես առյուծին է շնորհվել այդ տիտղոսը: Նա գիշատիչներից ամենաուժե՞ղն է: Հազիվ թե: Ուժով, կարելի է ասել, զիջում է վագրին: Ամենաճարպի՞կն է: Նույնպես՝ ոչ. Նա զիջում է ընձառյուծին: Գիշատիչներից ամենախոշո՞րն է: Դարձյալ ոչ. սպիտակ արջը 700-800 կիլոգրամ է կշռում, նույնիսկ վագրը, որ 300 կիլոգրամ է, ավելի խոշոր ու ծանր է: Հասուն արու առյուծի առավելագույն քաշը 230 կիլոգրամից ավել չէ: Եվ, համենայն դեպս, առյուծն է գազանների արքան: Եվ նա այդ տիտղոսը կրելու իրավունքն ունի: Ըստ երևույթին, առյուծին գազանների արքա են կոչել ոչ թե ուժի, այլ՝ կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար: Առյուծը բաց տարածությունների բնակիչ է, չի թաքնվում դարանում ու սպասում որսի: Նա որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների արքան որսի է ելել: Եվ ամեն մի կենդանի էակ դողում է այդ «արքայական մռնչոցից»: Բայց առյուծը նաև մեծահոգի է, երբեք չի ոչնչացնում կենդանիներին, եթե կուշտ է:
1․ Ինչո՞ւ է առյուծը համարվում գազանների արքա:
Ըստ երևույթին, առյուծին գազանների արքա են կոչել ոչ թե ուժի, այլ՝ կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար։
2․ Դո՛ւրս գրիր առյուծին բնութագրող բառեր:
Վեհ,մեծահոգի,հպարտ
3․ Գրի՛ր հոմանիշները՝ արքա, խոշոր, վեհ, կասկածել:
արքա-թագավոր
խոշոր-մեծ
վեհ-վսեմ
կասկածել-երկմտել
4․ Գրի՛ր հականիշները՝ ոչ, ծանր, խոշոր, մեծահոգի, ոչնչացնել, կուշտ:
ոչ-այո
ծանր-թեթև
խոշոր-մանր
մեծահոգի-փոքրոգի
ոչնչացնել-առաջացնել
կուշտ-սոված
5. Ճարպկությամբ ո՞ւմ է զիջում առյուծը:
Ընձառյուծ
6․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր 5 բայ /գործողություն ցույց տվող բառ/։
Գնում,նախազգուշացնելով,կրելու,կոչել,կասկածում։
7․ Տեքստում գրված թվականները գրի՛ր տառերով։
700-Յոթ հարյուր
800-ութ հարյուր
300-երեք հարյուր
230-երկու հարյուր երեսուն
8․ Նախադասության ընդգծված բառերին «ինչպիսի՞» հարցին պատասխանող լրացումներ ավելացրո՛ւ։
Նա որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների արքան որսի է ելել:
9․ Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը․
Գաղտնիք, վայրէջք, պառկել, զարդարվել, արթնանալ
10․ Կազմի՛ր երեքական բառ հետևյալ ածանցներով՝
-վածք-կազմվածք,սանրվածք,հյուսվածք
-ային-հյուսիսային,հարավային,համակարգչային
-ական-դասական,կորեական,հնդկական
-ակ-ծովակ,նավակ,գետակ
-եղեն-ամանեղեն,հրուշեղեն,քաղցրեղեն
11․ Համացանցից գտի՛ր հետաքրքիր փաստեր առյուծի մասին, 3-4 նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ։
- Առյուծի մռնչյունը լսվում է 8 կմ հեռավորությունից։
- Հասուն առյուծը ունի 30 ատամ։ Սակայն նա սնունդը չի ծամում, մասերի է բաժանում և այդպես կուլ տալիս։
- Այս գիշաիչների տեսողությունը գիշերը 6 անգամ ավելի լավ է, քան մարդունը։
- Բոլոր կատվազգիների մեջ ամենաբարձր հասակը ունեն առյուծները։
- Հասուն առյուծը կշռում է 200-250 կգ, իսկ էգը երկու անգամ թեթև։
- Առյուծի մորթու երկարությունը կարող է հասնել 40 սմ։
- Հետաքրքիր փաստ է այն հանգամանքը, որ առյուծները կարող են բազմանալ ոչ միայն էգ առյուծների, այլ նաև այլ կատվազգիների հետ։
- Առյուծները շատ են սիրում հանգստանալ։ Նրանք որևէ ծառի կամ թփի շվաքում օրեկան անց են կացնում 20 ժամ։
- Առյուծների խումբը կոչվում է պրայդ։
- Առյուծները ունեն շատ փոքր սիրտ։ Կատվազգիների մեջ նրանց սիրտը ամենափոքրն է։
- Առյուծների եղունգների երկարությունը կարող է հասնել 7 սմ-ի։
- Վերջին 20 տարվա ընթացքում առյուծների քանակը Աֆրիկայում կիսով չափ պակասել է։
- Վայրի բնության մեջ առյուծները ապրում են 10-14 տարի, իսկ անազատության մեջ մինչև 20 տարի։
